Op de hoek van het Schouwburgplein in Rotterdam bevindt zich het kantoor van ingenieursbureau Multical. Circa dertig collega’s werken hier aan projecten voor onder andere gemeenten, architecten, onderwijsinstanties, gezondheidszorg, vastgoedbeheerders, woningcorporaties en ontwikkelende aannemers. Eén van de specialiteiten is het vervaardigen van STABU-bestekboeken, vertelt directeur projecten René van Wijk. “Met STABU weet je zeker dat alle juridische, architectonische en technische aspecten van een bouwwerk tot in detail goed gespecificeerd kunnen worden.” 

Meerwerk en herstelwerkzaamheden voorkomen 

“Ik vind het leuk dat ik door het maken van bestekboeken betrokken ben bij veel uiteenlopende projecten,” vertelt Van Wijk. “De ene keer betreft het woningbouw, de andere keer een winkelcentrum, een kantoor, een school of een zorgcentrum. Opdrachtgevers denken soms dat een STABU bestekboek maken veel tijd en geld kost. Als ze dan een keer zonder bestekboek werken, zien we ze daarna vaak weer terug. Dan blijken bij een bouwproject de kimbandjes vergeten te zijn en hebben honderd nieuw opgeleverde woningen last van lekkende badkamers. Dat kost een hoop tijd en geld voor herstelwerkzaamheden die je met een goed STABU bestekboek had kunnen voorkomen.”  

Soepel samenwerken 

Collega en specificatiedeskundige Henk Feberwee benadrukt dat bij veel tenders een STABU-bestekboek nog steeds wordt uitgevraagd. Multical heeft ook veel klanten die alleen op basis van een STABU-bestekboek willen aanbesteden om zo de esthetische, technische en juridische eisen en wensen nauwkeurig vast te leggen. “Voor de centrale meldkamer in Apeldoorn hebben we een STABU bestekboek gemaakt, maar ook voor het eenheidsbureau van de politie in Den Haag. Bij deze grote, complexe bouwprojecten zijn veel partijen betrokken en ‘schrijft’ elke adviseur een eigen deel van het project. Al deze delen vormen samen een integraal bestekboek.” 

STABU in de praktijk 

De ontvangst van 2D tekeningen en een afwerkstaat vormen bij Multical helaas nog vaak de basis voor het STABU-bestekboek, soms aangevuld met een 3D model ter informatie. Feberwee: “Maar het is al beter dan vroeger. Toen werden bestekboeken van 200 pagina’s middels een typemachine en letterlijk knippen en plakken samengesteld. Tegenwoordig kunnen we online werken met STABU, dat is prettig. Specificaties kan je eenvoudig aan- en uitvinken en waar nodig aanvullen en aanpassen. Opdrachtgevers maken ook digitaal hun opmerkingen, dat werkt efficiënt en betrouwbaar. In feite is het een eenvoudige systematiek om mee te werken, alleen moet je wel over uitgebreide kennis beschikken. Je moet bijvoorbeeld weten wat een weldorpel is en dat dit geen deurneus is. Er ontstaat ook regelmatig spraakverwarring omdat mensen iets een ‘raam’ noemen, terwijl ze het kozijn of het vaste glas bedoelen. De aannemer moet natuurlijk wel precies weten wat hij moet maken. Vakjargon is ook vakkennis. Wat betreft het juridische en administratieve deel van STABU vinden sommigen dat je die hoofdstukken door een jurist moet laten opstellen. Dankzij onze jarenlange ervaring, kunnen wij dat ook prima zelf. Met STABU specificeer je het juridische en administratieve deel op een eenduidige wijze. Zo voorkom je miscommunicatie en verloopt de samenwerking met alle betrokken partijen soepeler.”  

Duidelijke specificaties 

De herkenbaarheid van de hoofdstukindeling noemen beide collega’s een groot voordeel van STABU. “Iedereen weet ondertussen precies in welk hoofdstuk je de specificaties over de binnenwanden en kozijnen kan vinden en kan snel zien of er een vloerluik in een woning ontbreekt, of dat bijvoorbeeld de liftinstallatie in een appartementengebouw niet is beschreven. Dat is belangrijk voor (onder)aannemers die het werk uitvoeren, maar ook voor degene die moet controleren of aan alle gestelde eisen zoals beschreven is voldaan. De voor het werk geldende voorwaarden, het meer juridische deel van het bestekboek, beschrijven hoe te handelen wanneer een bouwwerk niet volgens alle de gestelde specificaties eisen is uitgevoerd. Dat bevordert de transparantie bij projecten. Bij projecten die via een UAV-GC contract zijn aanbesteed, worden wij vaak gevraagd een STABU bestekboek te maken in opdracht van de opdrachtnemer. Via het STABU bestelboek kunnen ze aantonen wat ze uiteindelijk gaan bouwen en weten opdrachtgevers precies wat ze mogen verwachten voor het geld dat ze in het project investeren.” 

Oplossingsvrij specificeren 

“Het zou iedereen veel tijd schelen wanneer de data van een bouwwerk voor alle betrokken partijen eenvoudig digitaal toegankelijk zouden zijn,” zegt Van Wijk. “Het zou mooi zijn als architecten bij het ontwerpproces al iets meer informatie in het 3D model zouden verwerken. Die informatie kan dan via NL-SfB of STABU codes gekoppeld worden aan specifieke eigenschappen van bijvoorbeeld een deur of een binnenwand. Wat dat betreft ben ik een voorstander van het ontwikkelen van een systematiek voor oplossingsvrij specificeren zoals de Ketenstandaard Integrale Specificatie Systematiek (KIS Systematiek).  Hierbij kan bij een project van begin af aan dezelfde brondata gebruikt worden die dan per bouwfase wordt verrijkt met nieuwe data. Dat scheelt veel dubbel werk en verkleint de kans op fouten. Dat is de ideale wereld!” 

_{artikel gaat verder onder foto}

Met de juiste NL-SfB en STABU-codes voorkom je fouten 

GROOSMAN architecten ontwerpt complexe binnenstedelijke bouwprojecten en is specialist in het maken van technische ontwerpen. Bij een project als De Caai in Eindhoven, waar vijf woontorens en een parkeergarage worden gebouwd, doet het architectenbureau een beroep op Multical voor het opstellen van de bijbehorende STABU-bestekken.  

Hoge kwaliteit BIM 

“Wij stellen een hoge standaard aan de kwaliteit van onze BIM-modellen,” zegt Eric Rijper, partner en projectcoördinator bij GROOSMAN. “Dat is belangrijk omdat we nauw samenwerken met constructeurs, installatie-, brand- en bouwfysica adviseurs en bouwers die ook onze modellen gebruiken. Als onze modellen realistisch zijn, ontstaan er weinig fouten en verloopt het hele bouwproces efficiënter. STABU-bestekken spelen een belangrijke rol bij de juiste uitwerking van onze ontwerpen.” 

Afspraken met aannemer 

Bij het opstellen van alle technische ontwerpen volgt GROOSMAN de BIM ILS O&E richtlijn. Rijper: “We geven alle componenten in het ontwerp een Nl-SfB codering mee. Ook maken we in een vroeg stadium afspraken met de aannemer over alle kwaliteitsaspecten van het bouwwerk. Wij hechten waarde aan zorgvuldig modelleren, dat doet helaas niet iedereen. Met een goed model en de juiste NL-Sfb codering kan de aannemer een goede werkvoorbereiding doen en zijn leveranciers optimaal aansturen. De leveranciers en onderaannemers werken vanuit de ruimtereservering in het model van GROOSMAN. Met de overeengekomen toleranties moet het allemaal passen. Programma’s als Solibri en BIM Collab controleren de modellen onder meer op clashes tussen onderdelen. Een onjuistheid wordt via een opmerking in BIM Collab of BIM360 direct gecommuniceerd.”  

Zorgvuldig en efficiënt samenwerken 

Multical maakt de STABU-bestekken indirect op basis van het Revit-model van GROOSMAN. “Door in ons REVIT-model meteen de juiste NL-SfB codes op te nemen, ontstaat een navolgbare link met het STABU-bestek. Het is mooi dat Ketenstandaard eraan werkt om al dit soort data digitaal te kunnen delen in de hele keten. Dat zorgt ervoor dat we zorgvuldig en efficiënt kunnen samenwerken met alle betrokkenen bij het realiseren van een bouwwerk en een goede database voor gebouwbeheer in de exploitatiefase.”